Jakie skutki podatkowe niesie ze sobą cena sprzedaży niższa od ceny zakupu? Działalność gospodarcza już z samej definicji zawartej w art. 5a pkt 6 updof, jest działalnością zarobkową. Podstawowym jej celem jest więc osiąganie zysku. Jak ta zasada ma się do cen rynkowych? Co grozi przedsiębiorcy, który będzie dokonywał zakupu i sprzedaży w cenach niższych niż ceny rynkowe?
Swoboda działalności gospodarczej
Cechą swobody działalności gospodarczej jest dowolność w wyborze dostawców swoich towarów/usług. Przedsiębiorca ma prawo zdecydować się na otrzymaną ofertę handlową, która przedstawia ceny niższe niż ceny rynkowe. Jeśli dzięki niższej cenie zakupu, będzie mógł obniżyć swoją cenę sprzedaży i mimo to osiągnie zysk, to z punktu widzenia podatku dochodowego transakcja taka nie powinna być kwestionowana przez organa podatkowe.
Zależność pomiędzy kosztem a przychodem
Aby dany wydatek mógł zostać uznany za koszt uzyskania przychodu, musi spełniać trzy warunki:
• pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• być właściwie udokumentowany.
Wartość przychodu stanowi cena netto uzyskana ze sprzedaży towaru/usługi. Jak już na początku wspomnieliśmy, zasadniczym celem działalności gospodarczej jest osiąganie zysku. Zysk przedsiębiorcy stanowi marża, która jest różnicą pomiędzy ceną sprzedaży a ceną zakupu. Cena sprzedaży towaru/usługi powinna być więc wyższa niż wydatki poniesione na wytworzenie/zakup towaru/usługi.
Może jednak zdarzyć się, że sprzedawca zmuszony jest dokonać sprzedaży w cenie, która nie pozwoli mu na osiągniecie zysku lub nawet spowoduje stratę. Często przyczyną takich zdarzeń jest sytuacja gospodarcza na rynku lub inne czynniki, które zmuszają przedsiębiorców do szybkiego pozbycia się towarów (np. potrzeba uwolnienia miejsca w magazynie, termin zdatności do użytku magazynowanych towarów, stwierdzenie wady oferowanych produktów, sezonowość). Innym czynnikiem wywołującym konieczność sprzedaży w obniżonej cenie jest zwykła analiza finansowa, która może wykazać opłacalność ekonomiczną sprzedaży poniżej ceny zakupu, niż nie sprzedawanie takiego towaru wcale.
Niezależnie od zaistniałych okoliczności należy pamiętać, że z w świetle prawa podatkowego zastosowanie takiej obniżki należy w racjonalny sposób uzasadnić. Sprzedaż poniżej ceny zakupu nie pozwoli na wygenerowanie dochodu, czyli podstawy opodatkowania. W takim przypadku nie tylko przedsiębiorca traci. Brak podstawy opodatkowania to brak podatku – dochodu Skarbu Państwa.
Rynkowa cena sprzedaży a podmioty powiązane
Transakcje niedochodowe wzbudzają szczególną czujność organów podatkowych w przypadku podmiotów powiązanych. W związku ze zmianą przepisów w zakresie cen transferowych i transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi, o których pisaliśmy tutaj, definicja podmiotów powiązanych uległa znacznemu poszerzeniu.
Transakcje pomiędzy takimi podmiotami bardzo często są dokładnie prześwietlane. Organa podatkowe mają prawo oszacowania dochodu w przypadku podejrzenia o nierynkowy charakter zaistniałej transakcji, a co za tym idzie zaniżenia lub niewykazania dochodu przez podatnika. Jeśli oszacowany dochód będzie wyższy niż osiągnięty, US może naliczyć podatek dochodowy od oszacowanego dochodu wraz z odsetkami.
